Polskie Towarzystwo Meteorytowe

 
 

Chondryty zwyczajne H6

Litera "H", od angielskiego wyrazu high = wysoki, oznacza wysoką zawartość żelaza. Meteoryty tego typu wyraźnie przyciągają magnes i są łatwe do rozpoznania. Ich skorupa obtopieniowa jest zwykle gruzełkowata z powodu sterczących grudek metalicznego żelaza. Oliwiny i pirokseny w tych meteorytach zawierają najmniej żelaza ze wszystkich chondrytów, bo żelazo w dużym stopniu występuje w postaci metalu. Szóstka oznacza, że meteoryty uległy rekrystalizacji w wysokiej temperaturze i chondry trudno w nich odróżnić od ciasta skalnego.


Belmont
, Wisconsin, USA, 42° 44’ N, 90° 21’ W. W 1958 roku znaleziono kamień ważący 25,3 kg.
KMaG: 19,2 sc; JPłB: 1,4 f; GMik: 1,0 fc.

Big Rock Donga, Australia, 30° 34’ S, 130° 58’ E. Jeden kamień, ważący 19 kg znalazł w 1970 r. łowca królików we wschodniej części Nullarbor Plain na północ od Fisher. Rozpoznano, że to meteoryt, w 1989 r.
HGwL: 4,6 s; KMaG: 3,4 s.

Coomandook, Australia, 35° 25’ S, 139° 45’ E. Pierwszy kamień, 1,1 kg lub 0,91 kg znaleziono w 1939 r. 8 mil E od Coomandook. Drugi kamień, 4,18 kg, znaleziono w styczniu 1967 r. 4,75 mil NE od Ki-Ki i niecałe 10 mil od pierwszego znaleziska.
KMaG: 14,0 sc; HGwL: 3,8 ep.

Dar al Gani 955, Libia, 27° 08’ N, 16° 13’ E. W 1999 roku znaleziono wiele zwietrzałych (W3) kamieni ważących razem 18500 g.
KMaG: 6,0 ep.

Deakin 007, Australia, 31° 10’ S, 128° 40’ E. W 1989 r. znaleziono kamień ważący 1060 g.
KMaG: 10,4 sc; HGwL: 4,8 s.

Densmore (1950), Kansas, USA, 39° 34’ N, 99° 39’ W. W 1950 r., znaleziono kamień 11,3 kg ok. 7 mil SE od Densmore.
KMaG: 6,7 sc.

Dhofar 010, Oman, 18° 20’ N, 54° 12’ E. 5 grudnia 1999 roku znaleziono 16 zwietrzałych, zbrekcjowanych kamieni (W3, S3) ważących łącznie 3527,6 g.
KZT: 2,0 s.

Dhofar 989, Oman, 19° 14’ N, 54° 55’ E. W 2004 r. znaleziono kamień ważący 608,5 g.
KTKUB: 8,51 sc.

Djati-Pengilon, Indonezja, 7° 30’ S, 111° 30’ E. 19 marca 1884 r. po pojawieniu się bolidu i detonacji, spadł do rzeki Alastoeva, koło Djati-Pengilon, kamień ważący około 166 kg.
MMWr: 102,5 pc; KMaG: 5,8 s; MCiD: 5,43 s.

Erxleben, Niemcy, 52° 13’ N, 11° 15’ E. 15 kwietnia 1812 r. po detonacjach spadł między Magdeburgiem a Helmstedt kamień ważący ok. 2,25 kg.
MMWr: 18,8 fc.

Estacado, Teksas, USA, 33° 54’ N, 101° 45’ W. W 1883 r., dwanaście mil od Hale Center, znaleziono kamień ważący 290 kg.
OPiOA: 8,7 s.

Felt, Oklahoma, USA, 36° 33’ N, 102° 47’ W. W 1970 r., wyorano na jednym polu dwa kamienie 1,8 kg i 3,6 kg.
KMaG: 5,2 s.

Hebron, Nebraska, USA, 40° 10’ N, 97° 36’ W. Latem 1965 roku Larry Degenhardt wyorał zwietrzały kamień (W3, S3) ważący 21,82 kg. Jadąc traktorem poczuł, jak pług zaczepił o kamień.
KMaG: 1,3 fc.

Kernouve, Francja, 48° 7’ N, 3° 5’ W. Wieczorem, 22 maja 1869 r. po pojawieniu się bolidu i detonacjach spadł stożkowy kamień ważący ok. 80 kg.
MMWr: 16,15 f, 5,97 fc.

Little River (a), Kansas, USA, 38° 23’ N, 98° 1’ W. W 1967 r. znaleziono kamień o wadze 4,4 kg. Dwa lata wcześniej na tym samym terenie znaleziono kamień 11,7 kg. Początkowo sądzono, że należą do jednego spadku, ale po dokładnej klasyfikacji w 1968 r. uznano, że to dwa różne meteoryty i oznaczono je literami a i b.
MPPF: 1,03 s.

Mills, Nowy Meksyk, USA, 36° 14’ N, 104° 7’ W. Fragment kamienia przyniesiony do domu w 1970 r. przez żonę ranchera okazał się meteorytem. Znaleziono w sumie dwa duże kamienie: 49,48 kg. i 29,94 kg. i cztery mniejsze fragmenty, z których żaden nie pasował do pozostałych; razem 88 kg.
HGwL: 5,2 s; OPiOA: 4,9 ep; KMaG: 3,0 fc.

Mulga (north), Australia, 30° 11’ S, 126° 22’ E. W 1964 r., w Australii Zachodniej znaleziono 59 kamieni o łącznej wadze 2421 g. Później znaleziono ich znacznie więcej.
HGwL: 4,5 f; KMaG: 4,3 sc; JanW: 1,506 cs.

Northwest Africa 070. 11 sierpnia 2000 roku Mike Farmer kupił w Erfoud kilkanaście nieco zwietrzałych kamieni (W2, S4) ważących łącznie 8224 g.
SKoZ: 7,37 sc.

Northwest Africa 835. Maroko,  28° 00’ N, 9° 16’ E. 30 listopada 2000 r. znaleziono 9 mało zwietrzałych (S4, W1) zbrekcjowanych kamieni ważących łącznie 1104 g.
MCiD: 53,60 fs.

Ozona, Teksas, USA, 30° 44’ N, 101° 18’ W. W 1929 r. znaleziono kilka kamieni o łącznej wadze 127,5 kg. Największy z nich ważył 45 kg. Zostały rozpoznane jako meteoryty 10 lat później.
PŻoW: 4,16 f; TŚcK: 3,8 s; OPiOA: 3,7 f; KMaG: 3,4 fc; HGwL: 2,9 s; BSzW: 1,5 s; TZwW: 0,25 f.

Peekskill, Nowy Jork, USA, 41° 17’ N, 73° 55’ W. 9 października 1992 r. wieczorem  obserwowano bolid, po czym spadł kamień na samochód Michelle Knapp stojący przed jej domem na 207 Wells Street w Peekskill. Znaleziono kamień 12,37 kg. i około 200 g. okruchów. Meteoryt został pocięty na części i zakupiony przez prywatnych kolekcjonerów. Przelot bolidu zarejestrowano kamerą wideo, co umożliwiło wyznaczenie orbity. Masę meteoroidu przed wejściem w atmosferę oceniono na 10 ton a początkową prędkość na 14,7 km/s. Przed zderzeniem z Ziemią meteoroid obiegał Słońce w ciągu 1,8 roku po orbicie o wielkiej półosi 1,5 j.a. i nachyleniu 5°. W samochód meteoryt uderzył z prędkością ok. 80 m/s.
OPiOA: 0,5 f+f.

Portales Valley, Nowy Meksyk, USA, 34° 11’ N, 103° 18’ W. O 7.30 czasu miejscowego (13.30 UT), 13 czerwca 1998 r., po detonacjach i pojawieniu się smugi dymu na niebie spadł w pobliżu Portales deszcz meteorytów. Znaleziono 53 okazy o łącznej masie 71,4 kg. Największe okazy ważyły 17,0 kg i 16,5 kg. Meteoryt ważący 530 g przebił dach stodoły Gayle’a Newberry’ego i wbił się w ścianę wskazując kierunek lotu z zachodu na wschód. Elipsa rozrzutu obejmuje co najmniej 7,7 x 2 km. Wiele okazów przecinają duże żyły metalu, a w niektórych meteorytach metal przeważa. Metal tworzący grube żyły pochodzi wyraźnie z sąsiadujących części chondrytu, gdzie jest go mniej niż przeciętnie. W grubszych żyłach występują figury Widmanstättena oktaedrytu drobnoziarnistego.
JanW: 37,3 s, 3,75 s; KMaG: 24,6 sc; AKiW: 2,5 s; WWoG: 1,8 s; KMoW: 0,7 s.

Seminole (d), Teksas, USA, 32° 43’ N, 102° 39’ W. Brak informacji na temat okoliczności znalezienia.
HGwL: 6,3 s; KMaG: 5,2 s; JAB: 1,7 s.

Spade, Teksas, USA, 34° 00’ N, 102° 08’ W. W październiku 2000 roku J. Talbert znalazł na łące kamień ważący 8,86 g. Meteoryt ten jest stopem pozderzeniowym. Ma bardzo mało reliktowych chondr i rozległe pociemnienie krzemianów.
JanW: 4,00 sc, 1,71 s.

Tell, Teksas, USA, 34° 23’ N, 100° 24’ W. Kamień 16,6 kg wyorano w 1930 lub 1932 r. Pod koniec 1964 roku wrzucono go do betonu, ale po stwierdzeniu w 1965 r., że to meteoryt, większość bryły wydobyto z betonu.
KMaG: 12,23 sc.

Trenzano, Włochy, 45° 28’ N, 10° 0’ E. 12 listopada 1856 r. widziano, jak po detonacjach spadły trzy kamienie, ale znaleziono tylko dwa.  Większy ważył 9 kg. MGPAN: 47,12 fc.

Waka, Teksas, USA, 36° 9’ N, 101° 3’ W. Jeden orientowany kamień, ważący 11,875 kg, znalazł w 1963 r. B. J. Garnett 9 mil na południe od Waka.
KMaG: 8,1 sc.

Wuan, Chiny, 36° 45’ N, 114° 15’ E. Krótko przed południem, 31 lipca 1986 roku, usłyszano detonacje, a potem znaleziono jeden kamień ważący około 50 kg.
JanW: 6,71 sc.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W tle: meteoryt Peekskill