|
Northwest Africa 2825. W 2004 r.
kupiono w Erfoud, w Maroku, zwietrzały (W3) kamień ważący
664 g. Sklasyfikowany jako pierwotny achondryt.
KMaG: 3,02 fs; MCiD: 2,02 fs.
Acapulcoity
Są
pośrednim typem meteorytów między chondrytami zwyczajnymi i
achondrytami. Mają skład chemiczny chondrytów zwyczajnych i
budowę achondrytową. Nazwa pochodzi od meteorytu Acapulco,
który spadł 11 sierpnia 1976 r. w Meksyku.
Acapulco, Meksyk, 16° 53’ N, 99°
54’ W. Spadł na przedmieściach Acapulco 11 sierpnia 1976 r.
Znalazł go Leodegario Cardenas, według którego “bolid leciał
z zachodu na wschód wytwarzając szum podobnie jak mały
samolot i huk podobny do wystrzału armatniego. Spadł o 11
rano i po 15 minutach został znaleziony w małym kraterze
głębokim na ok. 30 cm. Krzaki wokół niego były promieniście
położone; kamień był zimny.” Ważył 1914 g. Ma skład
chemiczny chondrytu i achondrytową teksturę.
JanW:
0,40 s; KMaG: 0,02 fv.
Dhofar 125, Oman, 18° 59’ N, 54°
36’ E. 26 stycznia 2000 roku znaleziono lekko zwietrzały
kamień (W1/2, S1), ważący 2697 g, całkowicie pokryty
skorupą. Składa się z ziaren oliwinu, augitu, piroksenu
niskowapniowego i plagioklazu. W wielu miejscach przestrzeń
między nimi wypełnia metal.
RITc: 0,3 sc.
Dhofar 290, Oman, 19° 19’ N, 54°
51’ E. 11 grudnia 2001 roku znaleziono kamyk ważący 62 g.
KZT: 0,14 ep.
Dhofar 312, Oman, 18° 59’ N, 54°
36’ E. 11 stycznia 2001 roku znaleziono zwietrzały kamień
bez skorupy ważący 354 g. Składa się głównie z
własnokształtnych ziaren krzemianów (0,05 – 0,4 mm), między
którymi są zawierające nikiel tlenki żelaza. Piroksen
niskowapniowy stanowi 35% objętości, oliwin 25%, plagioklaz
15%, augit 5%, minerały nieprzezroczyste (chromit i rzadkie
wrostki troilitu i metalu w krzemianach) 5%, produkty
wietrzenia 15%. Może pochodzić z tego samego spadku co
Dhofar 125.
TŚcK: 0,04 s.
Northwest Africa 725, Maroko, 30°
36’ N, 5° 03’ W. Zakupiono 11 kamieni o łącznej wadze 3824 g
oferowanych pod nazwą Tissemoumine.
RITc: 2,5 sc; JanW: 0,746 s; KMaG: 0,30
sc; TŚcK: 0,12 s.
Niezbyt
liczebna grupa meteorytów podobnych do acapulcoitów, ale
bardziej gruboziarnistych i uboższych w troilit i plagioklaz
w porównaniu z nimi. Dawniej zaliczano je do meteorytów
żelazno-kamiennych o małej zawartości metalu. Brak wyraźnej
granicy między acapulcoitami i lodranitami, oraz znajdowane
meteoryty o cechach pośrednich mogą wskazywać na ich wspólne
pochodzenie.
Northwest Africa 2235, Maroko.
Kamyk ważący 64 g kupili Bruno Fectay i Carine Bidaut od
poszukiwacza skamieniałości, który znalazł go około 100 km
od Alnif. Meteoryt jest mało zwietrzały, bez zmian szokowych
(W1, S1); składa się z ziaren wielkości 0,5 - 2 mm, głównie
oliwinu, ortopiroksenu, metalicznego żelaza z niklem,
troilitu oraz podrzędnie augitu i chromitu.
TŚcK: 0,018 s.
Winonaity
Ta
nieduża grupa meteorytów jest bardzo podobna do
krzemianowych wrostków w meteorytach żelaznych typu IAB, co
sugeruje wspólne pochodzenie. Składają się one ze
zrekrystalizowanej krzemianowej materii chondrytowej, czyli
mają achondrytową budowę i skład chemiczny chondrytów
węglistych.
Fortuna, Argentyna, 35° 08’ S, 65°
22’ W. Kamień o wydłużonym kształcie, ważący 312 g, pokryty
częściowo skorupą, został znaleziony 27 maja 1998 roku koło
wsi Fortuna w prowincji San Luis. Meteoryt składa się z
jednakowych ziaren o wielkości około 0,1 mm, głównie
piroksenu niskowapniowego. Zawiera także piroksen wapniowy,
oliwin, plagioklaz, metaliczne żelazo z niklem i troilit.
Występują w nim żyłki metalu i troilitu do 1,5 mm
szerokości, długie na kilka centymetrów. Nie zaobserwowano
reliktowych chondr. Prawie nie ma oznak wietrzenia, a zmiany
szokowe są nieznaczne (S2, W0/1).
RITc: 0,244 sc.
Hammadah al Hamra 193, Libia, 28°
39’ N, 13° 28’ E. W 1996 roku znaleziono zwietrzały kamień
(W3, S1) ważący 259 g.
BDąT: 0,01 f.
Northwest Africa 1058. W 2001 roku
zakupiono w Erfoud kamień ważący 180 g. Przypuszczalnie
winonait, ale proporcje izotopów tlenu wykraczają poza
granice przyjęte dla winonaitów. Zawiera reliktowe chondry.
JanW: 0,60 s.
Northwest Africa 1457, Maroko. W
grudniu 2001 roku Adam i Greg Hupe kupili od marokańskiego
dealera siedem kamyków o łącznej wadze 52 g. Meteoryty
składają się z enstatytu i magnezowego oliwinu z dodatkiem
diopsydu, sodowego plagioklazu, metalicznego żelaza z
niklem, troilitu, schreibersytu, chromitu i apatytu.
JanW: 0,228 s.
Winona, Arizona, USA, 35° 12’ N,
111° 24’ W. W 1928 r. znaleziono zwietrzałą bryłę w
kamiennym grobowcu w ruinach puebla Elden w Winonie. Przy
wydobywaniu rozpadła się na kawałki, których zebrano 24 kg.
KMaG: 0,05 sc; TŚcK: 0,03 s.
Brachinity
Składają
się głównie z oliwinu, ale ich skład chemiczny niewiele
odbiega od składu chemicznego chondrytów. Pochodzą więc
przypuszczalnie z planetki, która nie została całkowicie
stopiona.
Northwest Africa 595, Maroko.
Zwietrzały (W3/4) kamień ważący 196 g kupił w styczniu 2001
w Tucson Michael Cottingham. Składa się w 80% objętościowo z
oliwinu, 10 – 15% ortopiroksenu, 5 – 10% augitu, drobnych
ilości chromitu i śladowych ilości metalu. Nie stwierdzono
plagioklazu. Wielkość ziaren 0,5 – 1 mm.
RITc: 0,41 sc; TŚcK: 0,011 fc.
Reid 013, Australia, 30° 4’ S,
128° 59’ E. W 1991 r. znaleziono jeden kamień ważący 330 g.
OPiOA: 0,15 fp.
Tafassasset, Niger, 20° 46’ N, 10°
27’ E. W lutym 2000 roku Bernard Dejonghe znalazł na pustyni
Tenere 20 meteorytów, prawie niezwietrzałych, pokrytych
częściowo czarną skorupą. Dwa największe ważyły po około 30
kg. Wraz z sześcioma znalezionymi w marcu następnego roku
zebrano łącznie około 110 kg. Jest to pierwotny achondryt z
licznymi reliktowymi chondrami, składający się głównie z
oliwinu. Dominuje struktura gruboziarnista zawierająca 10%
metalu w postaci kulistych ziaren często z obwódką chromitu.
Drugi rodzaj struktury jest drobnoziarnisty i porowaty, bez
dużych ziaren metalu, ale z dość licznymi ziarnami siarczku.
Skład chemiczny i reliktowe chondry sugerują związek z
chondrytami CR. Dodatkowo w marcu 2000 roku znaleziono na
tej samej pustyni kamień ważący 3,61 kg, który został
zbadany we Freiburgu (pierwsze znaleziska badano w Paryżu).
Skład ma bardzo podobny, izotopy tlenu różnią się od znanych
achondrytów, natomiast zawartość gazów szlachetnych jest
zgodna z brachinitami. Stosunki Al./Mg i Mn/Mg lokują ten
meteoryt między brachinitami a lodranitami z dala od
chondrytów CR.
KMaG: 5,9 s; JanW: 2,088 s, 0,086 f.
Ureility
Są to
zawierające węgiel skały ultrazasadowe. Składają się z
kryształów oliwinów i piroksenów przedzielonych ciemną
materią składającą się z różnych ilości węgla, metalu,
siarczków i drobnoziarnistych krzemianów. Do niedawna
zaliczano je do achondrytów, jednak proporcje izotopów tlenu
odpowiadają pierwotnym achondrytom.
Almahata
Sitta, Sudan,
20°43,04' N,
32°30,58' E.
6 października 2008 r. pracujący dla programu Catalina Sky
Survey Richard Kowalski odkrył przed teleskop 1,5 m w
obserwatorium na Mount Lemmon koło Tucson w Arizonie
planetoidę 2008 TC3. Po obliczeniu orbity okazało się, że za
kilkanaście godzin zderzy się ona z Ziemią. 295 pozycyjnych
obserwacji planetoidy pozwoliło wyznaczyć dokładne miejsce i
czas kolizji. Nad ranem, 7 października, planetoida weszła w
atmosferę nad północnym Sudanem i eksplodowała na wysokości
około 37 km nad Pustynią Nubijską. Uniwersytet w Chartumie
zorganizował poszukiwania, którymi kierował Peter Jenniskens
i Muawia H. Shaddad. Pierwsza ekspedycja, od 2 do 9 grudnia
znalazła 15 meteorytów o łacznej wadze 563 g. Druga
ekspedycja 25 - 30 grudnia znalazła jeszcze 37 okazów
powiększając całkowitą wagę do 3.95 kg. Obszar rozrzutu
obejmuje 25 x 5 km. Meteoryty są ciemne, z cienką skorupą, o
wielkości od 1 do 10 cm. Zebrane okazy znajdują się na
Uniwersytecie w Chartumie. W późniejszym czasie na teren
spadku dotarł Siegfried Haberer udostępniając znalezione
meteoryty kolekcjonerom.
Meteoryty sklasyfikowano jako
polimiktyczne, anomalne ureility. Jest to drobnoziarnista
brekcja okruchowa z zaokrąglonymi fragmentami minerałów i
skupieniami oliwinu osadzonymi w kataklastycznej masie
materii ureilitowej. Fragmenty minerałów to oliwin,
niskowapniowy piroksen, pigeonit i skupienia z zawartością
węgla, o wielkości do 0,5 mm oraz kamacyt i troilit.
Meteoryty są dość porowate, a ścianki porów wyłożone są
kryształami oliwinu i piroksenu. Skupienia materii węglistej
występują dość często, a głównym minerałem w nich jest
grafit. Brak efektów szokowych.
KMaG:
0,29 sc; JanW:
0,09 s; ASPF:
0,07 sc.
Dar al Gani 319, Libia, 27° 2’ N,
16° 22’ E. W 1997 r. znaleziono na Saharze 3 zwietrzałe
kamyki ważące łącznie 740 g.
MWGUW: 21,3 hs; MKGW: 3,44 sc.
Dar al Gani 340, Libia, 27° 9’ N,
16° 3’ E. W 1997 r. znaleziono na Saharze 591 g.
MKGW: 2,12 sc; KMaG: 0,14 sc.
Dar al Gani 999, Libia, 27° 2’ N,
16° 21’ E. Liczne, mało zwietrzałe fragmenty, łącznie 2106
g, znaleziono 14 kwietnia 2000 roku na piaszczystej pustyni.
Jest to brekcja okruchowa z okruchami pigeonitu i
ortopiroksenu oraz drobnoziarnistej skały oliwinowej i
piroksenowej tkwiącymi w ureilitowej masie z dominującymi w
niej dużymi oliwinami.
KMaG: 77,0 ep; GMik: 0,078 fc.
Dar al
Gani 1023, Libia, 27° 2’ N,
16° 23’ E. Kamień ważący 149 g znaleziono latem 1999 roku na piaszczystej pustyni.
Sklasyfikowano go jako ureilit polimiktyczny. Jest to brekcja okruchowa z okruchami
skalnymi (ureilitowymi) i mineralnymi (plagioklaz sodowy) tkwiącymi w ureilitowej masie.
Widoczne są silne zmiany szokowe. Kamień ma brunatną barwę i
wygląda na zwietrzały, ale w płytce cienkiej stopień
zwietrzenia wydaje się niewielki.
RKoW: 1,03 ep.
Dhofar 132, Oman, 19° 9’ N, 54°
35’ E. W 2000 roku znaleziono kamień ważący 5010 g.
KMaG: 9,23 s; JanW: 7,90 wcs, 0,80 s; KTKUB:
0,001 f.
Dhofar 836, Oman, 18° 21’ N, 54°
13’ E. 15 sierpnia 2000 roku znaleziono kamień ważący 995 g,
rozłupany na dwie części. Składa się z ziaren oliwinu i
pigeonitu o wielkości 1 – 2 mm. Materia węglista występuje w
postaci wąskich żyłek między ziarnami. Lekko zwietrzały (W1,
S1). Znaleziony tylko 6 km NW od Dhofara 837, ale różni się
budową i składem chemicznym.
RKoW: 0,66 f; TŚcK: 0,297 sc.
Dhofar
1303, Oman, 19°18,15' N, 54°33,3' E. 11 grudnia 2002 roku znaleziono
7 silnie zwietrzałych kamieni ważących w sumie 404 g.
JanW:
2,23 sc, 2,38 s.
Northwest Africa 1241, Libia, 27°
N, 16° E. 11 sierpnia 2001 roku, gdzieś na Saharze w Libii
znaleziono kamień ważący 282 g. Składa się z ziaren oliwinu
i pigeonitu (do 1 mm) tkwiących w masie mniejszych ziaren
oliwinu z rozproszonymi, drobnymi ziarenkami metalu. Większe
połyskujące ziarna to suessyt (krzemek żelaza i niklu)
występujący dość licznie. Nie stwierdzono kamacytu ani
troilitu. Węglistej materii jest niewiele.
TŚcK: 1,113 s.
Novo-Urei, Rosja, 54° 49’ N, 46°
0’ E. Po ukazaniu się światła i detonacjach spadły 4
września 1886 r. trzy kamienie. Pierwszy, ważący 1,9 kg,
spadł na lewym brzegu rzeki Alatyr, dopływu Sury, na pole
chłopa ze wsi Karamzinka wydzierżawione gospodarzowi ze wsi
Nowo-Urej. Znalazł go i dostarczył do Leśnego Instytutu syn
Iwana Barysznikowa podając błędnie czas i miejsce
znalezienia. Stąd wzięła się nazwa meteorytu. Główna część
tego okazu jest w Muzeum Instytutu Górnictwa w St.
Petersburgu. Drugi kamień spadł na prawym brzegu Alatyri
koło wsi Pietrowka, 4 wiorsty na północny wschód od
pierwszego. Znalazł go Aleksiej Szamotonow; kamień ten
rozbili na kawałki i rozdzielili między siebie miejscowi
wieśniacy traktując go jak relikwię. Według nich te
“kamienie leczą wszelkie choroby ludzi i bydła, diabli boją
się ich jak krzyża, dzięki nim dom się bogaci, w sądzie
mając taki kamień zawsze wygrasz - jednym słowem to
największa świętość; nawet jedna staruszka zapewnia, że
widziała, że jak leciał kamień, to było widać jak czort
przed nim uciekał.” Ten drugi kamień był podobnej wielkości,
jak pierwszy. Trzeci, kamień, którego nie znaleziono, według
słów pewnego chłopa, wpadł w bagno 4 wiorsty na południowy
zachód od Karamzinki. Szczegółowe informacje od świadków
spadku zebrał Julian Siemaszko, który miał w swej kolekcji
fragment 49 g. okazu znalezionego przez Barysznikowa.
KMaG: 0,1 fc; JanW: 0,001 f..
Sahara 98505. W 1998 r. znaleziono
152 g. Znalazca nie podał lokalizacji.
ŁODG: 0,08 f.
Shişr 007, Oman, 18° 18’ N, 53°
34’ E. 9 kwietnia 2001 roku, na żwirowym płaskowyżu na
zachód od Wadi Ghadun, znaleziono kamień ważący 4,258 kg,
pokryty częściowo skorupą. W promieniu 27 m od niego
znaleziono drugi kamień, 3,099 kg i 12 fragmentów ważących
łącznie 1,667 kg. Meteoryty składają się z oliwinu i
pigeonitu; w obwódkach oliwinu występują drobne ziarenka
metalu. Materia węglista występuje w postaci wąskich żyłek
między ziarnami.
JanW:
2,98 sc; RBoW: 2,43 sc; RITc: 2,29 sc.
Nietypowe meteoryty enstatytowe
Itqiy, Sahara Zachodnia, 26° 36’
N, 12° 57’ W. Około roku 1990, po detonacji i pojawieniu się
światła, jeden z nomadów znalazł koło Itqiy kamień ważący
410 g. Większy kamień, 4310 g, znaleźli w tym samym miejscu,
w lipcu 2000 roku Labennowie. Większy meteoryt miał czarną
skorupę z zastygłymi strużkami. Objętościowo 78% składu to
enstatyt, 22% to kamacyt. Troilitu prawie nie ma. Stopień
szokowy S5, stopień zwietrzenia W1-2, co nie wskazuje na
świeży spadek. Badania A. Patzer wskazują, że meteoryt leży
na Ziemi od paru tysięcy lat.
JanW: 0,32 s.
Zakłodzie, Polska, 50° 46’ N, 22°
52’ E. We wrześniu 1998 r. Stanisław Jachymek znalazł przy
drodze gruntowej wcinającej się w lessowe pola kamień ważący
8,68 kg pokryty rdzawą skorupą.
MEPZG: 5020 wcs, 650 sc; KMaG: 76,4 sc, 32,3
sc, 25,93 fc; MMKF: 27,5 sc; OAUJ: 17,3 sc;
MKGW: 8,0 sc; MCiD: 7,5 sc, 3.9 sc; AZGR:
7,07 sc, 1,24 fc; AKKC:
3,0 fc; JStM: 3,0 s, 1,0 f; WWoG: 2,8 s;
JanW: 1,80 s, 0,50 s; RITc: 1,51 s, 0,9 s; KZT:
1,4 fc; JBaZ: 1,24 f; RKoW: 0,4 s; MStP: 1,07 sc;
TŚcK: 0,84 s, 0,073 s; JPłB: 0,8 s; KMoW:
0,8 s; FMaP: 0,18 s; PiOAG: 0,1 s.
W tle: meteoryt Zakłodzie |
