Achondryty
marsjańskie |
Są to fragmenty skał, których
młody wiek wskazuje, że muszą pochodzić z większej planety.
Coraz więcej dowodów potwierdza, że pochodzą one z Marsa.
Należą do nich shergottyty, bardziej gruboziarniste nakhlity
i oliwinowe chassignity. Często te trzy typy achondrytów
określa się łącznie jako meteoryty SNC. Ponadto do
marsjańskich meteorytów zaliczono stary ortopiroksenit ALH
84001. |
|
Shergottyty |
Są to marsjańskie odpowiedniki
ziemskich bazaltów, bazaltów oliwinowych i lherzolitów. |
Dar al
Gani 476, Libia, 27° 21’ N, 16° 12’ E. 1 maja 1998 r.
znaleziono brunatny kamień ważący 2015 g, zwietrzały,
pozbawiony skorupy.
KMaG:
1,83 s; WWoG: 1,5 s; JanW: 0,800 s; KZT:
0,3 fp; KMoW: 0,112 sc; MKGW: 0,10 f+f;
JSzW: 0,028 s; GMik: 0,018 f.
Dar al
Gani 735, Libia, 27° 10’ N, 16° 10’ E. Zimą 1996/97
znaleziono pokryty polewą pustynną kamień ważący 588 g. Jest
podobny do DaG 476 i być może należy do tego samego spadku,
choć wydaje się mniej zwietrzały.
AZGR: 3,17 sc;
MMKF:
1,65 sc; AKiW: 0,314 sc; RITc: 0,265 sc;
KTKUB:
0,19
sc, 0,042 fc;
SKoZ: 0,156 s; AJNH: 0,099 s; KMaG: 0,09
s; JŁuW: 0,072 sc; TŚcK: 0,065 s, 0,019 f;
MPaJ: 0,063 s; JPłB: 0,046 s; GMik: 0,029 s.
Dar al
Gani 975, Libia, 27° 20’ N, 16° 13’ E. 21 sierpnia 1999
r. znaleziono mało zwietrzały kamyk ważący 27,55 g. Ma
porfirową teksturę: kryształy oliwinu w drobnoziarnistej
masie głównie pigeonitu i maskelynitu, podrzędnie chromit i
siarczki. Stopień szokowy S4; występują żyłki stopu.
Prawdopodobnie pochodzi z tego samego deszczu co DaG 476,
489, 670, 735 i 876.
AKiW:
0,283 sc.
Dar al Gani 1037, Libia,
27°20,00' N,
16°13,00' E.
W początkach 1999
r. znaleziono 10 kamieni ważących łącznie
4012,43
g. Największy był orientowany, z dość świeżą skorupą i ważył
3090 g. Mają
porfirową teksturę: kryształy oliwinu w drobnoziarnistej
masie głównie pigeonitu i maskelynitu, podrzędnie chromit i
siarczki. Silne zmiany szokowe; występują żyłki i kieszenie stopu.
Prawdopodobnie pochodzi z tego samego deszczu co DaG 476,
489, 670, 735, 876 i 975.
????:
1,186 ep.
Dhofar
019, Oman, 18° 19’ N, 54° 9’ E. 24 stycznia 2000 r.
znaleziono na pustyni brunatnoszary kamień, bez skorupy,
ważący 1056 g. Jest to dolerytowa skała składająca się z
subhedralnych ziaren (0,2 - 0,5 mm) pigeonitu, augitu,
oliwinu, i skalenia przekształconego w maskelynit. Wskutek
wietrzenia na Ziemi meteoryt jest pocięty węglanowymi
żyłkami.
JBaZ:
0,138 s; KZT: 0,06 s; MCiD: 0,04 s.
Dhofar 378, Oman, 18° 10’ N, 54°
7’ E. 17 czerwca 2000 r.
znaleziono na pustyni kamyk, pokryty świeżą, czarną skorupą,
ważący 15 g. Ma teksturę dolerytową lub mikrogabrową, a
ziarna głównych minerałów (piroksenów i plagioklazu) mają
wielkość około 1 mm. Składa się głównie z żelazistych
piroksenów (augitu i pigeonitu) i szkliwa plagioklazowego z
obwódkami plagioklazu na styku z piroksenami. Meteoryt
znaleziono niedaleko obszaru Dhofara 19, ale prawdopodobnie
pochodzi z innego spadku.
Los Angeles, Kalifornia, USA. Dwa
kamienie, ważące 452,6 g i 245,4 g rozpoznał 30 października
1999 r. Bob Verish, gdy przeglądał na podwórku skrzynkę
zebranych kiedyś kamieni. Prawdopodobnie zostały znalezione
około 20 lat wcześniej na pustyni Mojave. Nieoficjalnie
kamienie nazywane są osobno Los Angeles 001 i 002. Jest to
bazalt marsjański z większą zawartością plagioklazu niż
Shergotty i Zagami, podobny strukturalnie do QUE 94201, ale
mający nieco bardziej żelazisty piroksen.
AZGR: 0,27 sc, 0,13 sc, 0,13 sc.
Northwest Africa 1068, Maroko. W kwietniu 2001 roku
poszukiwacze z zespołu „La Memoire de la Terre” znaleźli na
pustyni kamień ważący 522 g i 22 małe fragmenty; w sumie
576,77 g. Kamienie są zielonkawobrązowe i częściowo pokryte
polewą pustynną; nie mają skorupy, a szczeliny wypełnione są
ziemskim węglanem wapnia. Liczne są cienkie żyłki szokowe i
małe wrostki stopu. Składają się z ziaren oliwinu w
drobnoziarnistej masie piroksenu i maskelynitu.
JBaZ:
0,39 s.
Northwest Africa 1195, Maroko.
A. i G. Hupe kupili 50 g fragment,
odłupany od większego kamienia, pokryty charakterystyczną,
cienką skórką, znaleziony przez nomadów koło Safsaf w Maroku
w marcu 2002 r. Później kupili resztę tego wydłużonego
kamienia mającego po połączeniu wymiary 133x43x37 mm i wagę
315 g. Meteoryt zawiera kryształy oliwinu do 4 mm w masie
piroksenu niskowapniowego i maskelynitu. Kryształy oliwinu
są przeważnie własnokształtne, co sugeruje, że są one
fenokryształami. I kryształy oliwinu i piroksenu wykazują
zonalność składu. meteoryt jest podobny do shergottytu
oliwinowego DaG 476/670.
Northwest Africa 4766.
Nazwa i klasyfikacja prowizoryczna. W 2007 r. kupiono w
Tagounite, w
Maroku, kamyk ważący 47 g.
BSzW:
0,005 f.
Shergotty, Indie, 24° 33’ N, 84° 50’ E. Po detonacjach
spadł rankiem, 25 sierpnia 1865 roku, kamień ważący około 5
kg.
JanW:
0,015 f.
Zagami,
Nigeria, 11° 44’ N, 7° 5’ E. 3 października 1962 r. pewien
mężczyzna omal nie dostał w głowę przelatującym kawałkiem
Marsa. Próbował właśnie wygnać krowy z pola kukurydzy, gdy
usłyszał potężną eksplozję i został przewrócony przez falę
uderzeniową. Sekundy potem był kłąb dymu i głuche uderzenie
i coś zakopało się w miękkiej ziemi zaledwie trzy metry od
niego. Myśląc, że był to pocisk artyleryjski lub bomba,
odczekał kilka minut, zanim zdecydował się zobaczyć, co to
było. Na dnie ponad półmetrowego dołka znalazł czarny
kamień. Został wezwany miejscowy komisarz, ważący ok. 18 kg.
kamień został wydobyty i przesłany do stolicy prowincji,
gdzie trafił do muzeum. Jego fragmenty rozeszły się potem po
całym świecie.
OPiOA:
2,7 s; KMaG: 0,48 sc; MKGW: 0,20 f; OAUJ:
0,2 s;
JJDL: 0,13 s; JAB: 0,06 s; RBoW:
0,06 f; HGwL: 0,02 fp; AKKC: 0,02 f; ŁODG:
0,02 f; SKoZ: 0,02 f+f; PŻoW: 0,01 f.
|
|
Nakhlity |
Są to
marsjańskie odpowiedniki ziemskich piroksenitów składające
się głównie z augitu i oliwinu. |
Nakhla,
Egipt, 31° 19’ N, 30° 21’ E. Po eksplozji przypominającej
trzask pioruna, rankiem 28 czerwca 1911 r., koło wioski El
Nakhla el Baharia w delcie Nilu, spadło około 40 czarnych
kamieni od 1813 g do 20 g, w sumie ok. 10 kg. Składają się
głównie z zielonego diopsydu z dodatkiem oliwinu i
niewielkich ilości skalenia. Pochodzą z Marsa.
KMaG:
0,055 fv.
Northwest Africa 998, Algieria lub Maroko. Adam i Greg
Hupe kupili na targach w Tucson w lutym 2002 roku główną
masę ważącego 456 g kamienia, który został kupiony gdzieś w
zachodniej Algierii lub wschodniej części Maroka we wrześniu
2001 roku. Przed przecięciem miał on wymiary 72x65x48 mm.
Jest to krucha, ciemnozielona skała z
pomarańczowo-brunatnymi produktami wietrzenia,
prawdopodobnie pozaziemskiego. Składa się głównie z
oliwkowo-zielonego augitu oraz podrzędnie z żółtego oliwinu,
ortopiroksenu, plagioklazu, tytanomagnetytu, chloroapatytu i
pirotynu.
JJDL:
0,008 f; TŚcK: 0,001 f.
|
|
Chassignity |
Są to
marsjańskie odpowiedniki ziemskich dunitów składające
się głównie z oliwinu. |
Northwest Africa 2737,
Maroko. W sierpniu 2000 roku poszukiwacze meteorytów
znaleźli w zachodniej części Sahary kamień rozbity
na dziewięć kawałków: 308 g, 128
g, 74 g, 47 g, 38 g, 6,4 g, 4,3 g, 3,3 g, 2,0 g, w sumie 611
g. Jest to kumulat z silnymi
zmianami szokowymi, składający się głównie z anhedralnych i
subhedralnych ziaren oliwinu, czasem poikilitowo zamkniętych
w augicie. Zawartość pierwiastków śladowych jest podobna jak
w meteorycie Chassigny.
TŚcK: 0,002 f+f.
W tle: meteoryt Zagami |
|
|
|